16 września, 2024

Era nuklearna rozpoczęła się od jednego skrawka papieru.

Era nuklearna rozpoczęła się od jednego skrawka papieru.

List napisany przez Alberta Einsteina, w którym ten informuje Franklina D. Roosevelta, ówczesnego prezydenta Stanów Zjednoczonych, że nazistowskie Niemcy mogą wykorzystać badania nuklearne do wynalezienia bomby atomowej, zostanie wystawiony na sprzedaż przez dom aukcyjny Christie’s.

Pismo, a konkretniej jedno z dwóch, które fizyk teoretyczny napisał w domku na północnym brzegu Long Island w Nowym Jorku wraz z innym naukowcem, Leo Szilardem:

  • Prosze pana, ostatnie prace z zakresu fizyki jądrowej uczyniły prawdopodobnym, że uran może zostać przekształcony w nowe i ważne źródło energii. Być może będzie możliwe wywołanie jądrowej reakcji łańcuchowej w dużej masie uranu, a to nowe zjawisko doprowadzi również do skonstruowania bomby.
  • Naziści nie mogą wygrać. Einstein nawoływał w nim rząd USA, aby zrobił to samo, i Roosevelt odpowiedział, w Japonii, kończąc tym samym drugą wojnę światową i zapoczątkowując erę nuklearną.

Jeden ze wspomnianych listów znajduje się obecnie w bibliotece i muzeum Roosevelta w Hyde Parku w stanie Nowy Jork, a drugi – w kolekcji. Ten był znanym kolekcjonerem, który miał w swoich zasobach liczne dzieła sztuki (sprzedane niedawno za 1,6 mld dolarów!), a także wiele pamiątek po Hendrixie. Czy ten list Einsteina też pójdzie za 13 mln USD?, który nabył go z kolei, kupując majątek Szilarda.

Według „Wall Street Journal” był to pierwszy dokument historyczny XX wieku, którego wartość przekroczyła milion dolarów.

Warto też zauważyć, że dom aukcyjny Christie’s już wcześniej wystawiał pamiątki po Einsteinie, w tym tzw. List Boga, w którym fizyk napisał, że „słowo Bóg jest dla mnie niczym innym jak wyrazem i wytworem ludzkiej słabości”. Ten został sprzedany za prawie 3 miliony dolarów w 2018 roku, jest jednak mało prawdopodobne, aby „nowy” list pobił.