Obniżki stóp uderzą w zyski banków, lecz skutki będą stopniowe i ograniczone

„`html

Lipcowa obniżka stóp procentowych a reakcja rynku

Decyzja o redukcji stóp procentowych, którą ogłoszono w lipcu, była dla wielu zaskoczeniem, gdyż większość prognoz zakładała taki ruch dopiero we wrześniu. Reakcja rynków okazała się jednak umiarkowana – kursy akcji banków nie tylko nie spadły, lecz wręcz wzrosły w dniu następnym. Tak spokojna odpowiedź rynku wynika z dwóch powodów: skala lipcowej obniżki była niewielka (zaledwie 0,25 punktu procentowego), a efekty tej decyzji będą widoczne w wynikach finansowych banków dopiero po pewnym czasie i zapewne nie od razu będą one znaczące.

Wysokie zyski sektora w maju

Z danych Narodowego Banku Polskiego za pierwszych pięć miesięcy roku, obejmujących już majową obniżkę stóp o 0,5 punktu procentowego, wynika, że sektor bankowy pozostaje w bardzo dobrej kondycji finansowej. Przychody z tytułu odsetek za okres od stycznia do maja wyniosły ok. 46,5 mld złotych, czyli o 9% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. W samym maju dochód odsetkowy osiągnął prawie 9,5 mld złotych, co oznacza wzrost o 13% rok do roku oraz 2% w porównaniu z kwietniem tego roku.

Na tak wysoki wynik odsetkowy wpłynął przede wszystkim wzrost przychodów odsetkowych o 10% (15,3 mld zł w maju), przy jednoczesnym wolniejszym tempie wzrostu kosztów odsetkowych, które zwiększyły się o 5% (do 5,8 mld zł). Zysk sektora bankowego za okres styczeń–maj przekroczył 20,8 mld zł, a w samym maju wyniósł niemal 4,4 mld zł, czyli aż o połowę więcej niż w maju poprzedniego roku. W porównaniu z kwietniem zysk był niższy o 9% z uwagi na sezonowo wyższe obciążenia podatkowe.

Wpływ obniżek stóp procentowych na wyniki banków

Analizując te dane, eksperci zauważają, że efekt majowej redukcji stóp na wynikach maja jest marginalny. Dzieje się tak, ponieważ banki już od dłuższego czasu przygotowywały się na niższe stopy, przestawiając się na udzielanie kredytów z okresowo stałym oprocentowaniem czy korzystając z instrumentów zabezpieczających. Raty kredytów opartych o WIBOR 3M lub 6M są aktualizowane z kilku- lub kilkumiesięcznym opóźnieniem, co także opóźnia wpływ niższych stóp na dochody banków.

Pierwsze realne skutki obniżek stóp będą zatem widoczne dopiero w kolejnych miesiącach. Im szybciej i bardziej zdecydowanie Rada Polityki Pieniężnej zdecyduje się na kolejne cięcia, tym bardziej prawdopodobne są straty sektora bankowego z tego tytułu.

Prognozy wpływu cięć stóp procentowych na sektor bankowy

Obecne prognozy przewidują, że do końca roku łączna skala cięć może wynieść 1–1,25 punktu procentowego, a stopa referencyjna osiągnie poziom ok. 4,5–4,75%. Dotąd dokonano już redukcji o 0,75 punktu procentowego, a ekonomiści przewidują jeszcze 1–2 ruchy w dół o 0,25 punktu proc. każdy.

Obniżka stóp o 1 punkt procentowy może w ciągu roku obniżyć marżę odsetkową o 15 punktów bazowych, co wpływa na spadek wyniku odsetkowego o około 3%.
Nominalnie przekłada się to na ubytek rzędu 3 mld zł w dochodach odsetkowych sektora bankowego.

Warto przy tym pamiętać, że rosnąca akcja kredytowa może częściowo rekompensować ubytek z tytułu niższych stóp procentowych i rzeczywisty efekt może być mniej dotkliwy.

Sytuacja na rynku depozytów

Średnie oprocentowanie depozytów bieżących utrzymuje się na niskim poziomie (0,7%) i praktycznie nie uległo zmianie w ciągu roku. Polacy nadal trzymają ponad 60% swoich oszczędności na nieoprocentowanych lub słabo oprocentowanych rachunkach bieżących. Oprocentowanie lokat terminowych wyniosło w maju 3,8%, zaś lokat na ponad dwa lata – 5,5%. Ten ostatni wskaźnik był najwyższy od kilku miesięcy, ale można oczekiwać, że banki będą szybko obniżać oprocentowanie dłuższych lokat w odpowiedzi na niższe stopy.

Utrzymanie rentowności banków w perspektywie kolejnych lat

Rynkowy konsensus przewiduje dalsze obniżki stopy referencyjnej – do poziomu 3,5% w ciągu 1,5–2 lat. Takie tempo spadków oznacza, że instrumenty o stałej stopie (np. obligacje czy kredyty), będą w przyszłości musiały zostać zastąpione nowymi, już o niższym kuponie. Mimo to, nawet zakładając spadek rentowności, największe banki planują utrzymać ROE (zwrot z kapitału własnego) na poziomie około 18%, a cały sektor może osiągać rentowność w przedziale 10–13%. Przy aktualnej wartości kapitałów własnych sektora ok. 300 mld zł to nadal oznacza nawet 30–40 mld zł rocznego zysku.

Banki będą musiały aktywniej działać, by utrzymać wysoką rentowność.
Spadek zysków związany z obniżkami stóp, zdaniem analityków, może wynieść kilkanaście procent, a nie kilkadziesiąt.

Sektor bankowy, pomimo presji ze strony niższych stóp procentowych, wciąż dysponuje rezerwami i mechanizmami pozwalającymi na utrzymanie stabilnej pozycji finansowej.

„`