Wąska specjalizacja w TFI. Fundusze akcyjne skupiają się na coraz mniejszym zakresie inwestycji
„`html
Odwrót inwestorów od funduszy akcyjnych mimo dobrej koniunktury
Zadziwiające jest to, że mimo znakomitej kondycji krajowego rynku akcji, inwestorzy towarzystw funduszy inwestycyjnych w Polsce wciąż dystansują się od produktów akcyjnych. Ostatnie wyniki sprzedaży funduszy pokazują wyraźną przewagę funduszy obligacyjnych i dłużnych. W warunkach stosunkowo wysokich stóp procentowych oraz prognozowanych ich obniżek, wybór funduszy papierów dłużnych nie dziwi, szczególnie że inwestorzy przestali lokować oszczędności na nisko oprocentowanych lokatach bankowych. Mimo to zdumiewa spadek zainteresowania funduszami akcyjnymi, oferującymi w tym roku ponadprzeciętne zyski, sięgające nawet 20 proc.
Hossa na warszawskiej giełdzie rozpoczęła się znacznie wcześniej, a inwestorzy świadomie rezygnują z możliwości osiągania wysokich stóp zwrotu. Nawet firmy, które dotąd specjalizowały się w funduszach akcji, notują odpływ klientów i tracą nadzieję na odwrócenie tej tendencji.
Przyczyny braku zainteresowania funduszami akcyjnymi
Mimo wzrostu aktywów zarządzanych przez TFI, obserwuje się brak napływu środków do funduszy akcji. Sebastian Buczek, prezes jednego z TFI, wskazuje na kilka możliwych przyczyn:
- Wysoka zmienność rynków finansowych, szczególnie od 2018 r.
- Czynniki ryzyka, zwłaszcza związane z geopolityką.
- Bariery regulacyjne, które utrudniają zakup funduszy akcyjnych – nierzadko łatwiej kupić kryptowaluty niż sam fundusz akcyjny.
Na ograniczenia prawne wskazuje również Anna Bąkała z zarządu TFI Allianz Polska. Według niej restrykcyjne regulacje, wprowadzone po kryzysie finansowym w 2008 r., istotnie ograniczają możliwości prezentowania oferty funduszy akcyjnych klientom, którzy nie mieli wcześniej tego typu inwestycji. Powstaje w ten sposób błędne koło – nowi inwestorzy nie mogą nabyć doświadczenia, bo nie można im zaoferować produktu.
Systemowe bariery i zachowania inwestorów
Regulacje w Polsce są bardziej restrykcyjne w porównaniu do niektórych krajów europejskich, gdzie różne rozwiązania (jak zachęty podatkowe) zwiększyły zainteresowanie inwestorów rynkiem kapitałowym. W Polsce natomiast produkty typu IKE i IKZE postrzegane są przede wszystkim jako opcje emerytalne, bez większego znaczenia dla inwestowania nadwyżek finansowych.
- Malący udział funduszy akcji w rynku: Obecnie udział funduszy akcyjnych w oszczędnościach gromadzonych przez TFI spadł do 13,6 proc., podczas gdy 15 lat temu stanowił prawie 27 proc.
- Wycofywanie środków: Tylko w bieżącym roku z funduszy akcyjnych odpłynęło netto 0,7 mld zł, a przewaga umorzeń w całym 2024 r. przekroczyła 0,5 mld zł.
Według Sebastiana Buczka, ewentualny wzrost popytu na akcje może nastąpić, gdy:
- obniżą się stopy procentowe i fundusze dłużne przestaną być atrakcyjne,
- rynek nieruchomości ustabilizuje się,
- utrzyma się trend wzrostowy na rynkach akcji,
- zmaleje ryzyko geopolityczne.
Zmiany na rynku inwestycyjnym i nowe trendy
Ostatnie dwie dekady przyniosły rewolucję technologiczną na rynku finansowym i nowe możliwości. Z jednej strony Polacy zaczęli szerzej korzystać z zagranicznych aktywów z pominięciem tradycyjnych pośredników. Jednocześnie, mimo zainteresowania funduszami inwestycyjnymi, kapitał płynie przede wszystkim do funduszy dłużnych, omijając krajową giełdę papierów wartościowych.
Społeczne i technologiczne uwarunkowania
Marcin Groniewski, prezes Santandera TFI, ocenia, że obecny stan rzeczy wynika zarówno z czynników społecznych, jak i nowych trendów rynkowych:
- Polacy mają stosunkowo niewielkie kapitały własne i niskie poczucie wiedzy finansowej.
- Towarzyszy im większa niechęć do podejmowania ryzyka w postaci inwestowania w akcje – bardziej niż w krajach bogatszych, gdzie dłuższa tradycja inwestowania przekłada się na większe zaufanie do długoterminowej stopy zwrotu.
- Na wzrost popularności zyskują produkty pasywne, zwłaszcza ETF-y, oferowane często poprzez nowoczesne platformy cyfrowe.
- Młodsze pokolenia częściej korzystają z aplikacji inwestycyjnych i cenią sobie szybkość obsługi oraz nowoczesną komunikację.
- Długotrwały okres po kryzysie finansowym nie sprzyjał polskiemu rynkowi akcji, a atrakcyjne wyniki funduszy obligacyjnych zniechęciły do podjęcia większego ryzyka inwestycyjnego.
Perspektywy dla funduszy akcyjnych
Zdaniem Groniewskiego wiele czynników decyduje o wyborze produktów inwestycyjnych w Polsce, a obecnie najbardziej liczy się bezpieczeństwo i przewidywalność produktów dłużnych. Przewiduje on jednak stopniowy wzrost rynku inwestycji akcyjnych, lecz nie spodziewa się masowej fali nowych inwestorów decydujących się na fundusze akcji. Uważa, że przyszłość rynku będzie oparta na personalizacji oferty, nowych procesach zakupowych i rozwoju usług doradczych oraz technologicznych, które zapewnią klientom lepsze doświadczenia inwestycyjne.
„`
