Akademia Kopernikańska kontra rząd: Obrona instytucji powołanej przez Prawo i Sprawiedliwość w kontekście zarzutów dotyczących finansowania i wynagrodzeń.

Efektywność działalności Akademii Kopernikańskiej powinna być oceniana po pięciu latach działalności – napisał w oświadczeniu przesłanym do mediów prof. Krzysztof Górski, sekretarz generalny Akademii Kopernikańskiej. fot. Piotr Lampkowski / / FORUM

Efektywność działań Akademii Kopernikańskiej (AK) „potwierdza wielość i wielorakość statutowych zadań wykonywanych od początku powstania Akademii Kopernikańskiej, a szczególnie od momentu aktywacji biura Administracyjnego Akademii Kopernikańskiej. Jako nowa instytucja Akademia Kopernikańska powinna być oceniana po okresie 5 lat działalności, a więc po dwóch Światowych Kongresach Kopernikańskich, zamierzonych jako największe wydarzenia naukowe rozwijającej się platformy działania aspirującej do miana Kopernikańskiego okna na świat” – czytamy w oświadczeniu akademii przesłanym do mediów.

Oświadczenie sekretarza generalnego AK prof. Krzysztofa Mariana Górskiego dotyczy „sprostowania nieprawdziwych informacji pojawiających się od dłuższego czasu w przestrzeni publicznej, dotyczących działalności oraz finansowania Akademii Kopernikańskiej” – podkreślono. Podpisany pod dokumentem prof. Górski wyraził „gotowość do skonfrontowania jakości zrealizowanych w latach 2022–2024 przez Akademię przedsięwzięć i ich kosztów z dowolną ilością imprez finansowych w tym okresie czasu sowicie z budżetu państwa”.

Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Górski zarzucił nieprawdziwe stwierdzenia, które „przyczyniają się do agresywnej, niesprawiedliwej nagonki medialnej na Akademię Kopernikańską”. „Należy zauważyć i podkreślić, że inicjatorem tej nagonki jest MNiSW, które poprzez nierzetelne przedstawianie faktycznego funkcjonowania Akademii wprowadza w błąd opinię publiczną” – czytamy w oświadczeniu sekretarza generalnego AK.

Górski odniósł się do formułowanych przez resort nauki zarzutów o „nieefektywności działalności Akademii i Szkoły, wyrażającej się w wyraźnie ujemnym z perspektywy interesu publicznego bilansie kosztów ponoszonych ze środków publicznych korzyści uzyskiwanych z działalności tych instytucji” – czytamy w dokumencie.

Jak przypomniał

• akademia rozpoczęła działalność 1 września 2022 r. i na działalność otrzymała w latach 2022–2023 łącznie 27 mln zł.
• Górski wyliczył, że w krótkim czasie AK zbudowała od podstaw wszystkie struktury i zorganizowała pierwszy Światowy Kongres Kopernikański, który był „najważniejszym światowym wydarzeniem związanym z uczczeniem 550 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika”.

Górski podkreślił

1. też, że w działania AK zaangażowanych było wyjątkowo dużo laureatów Nagrody Nobla.

Sekretarz generalny przypomniał jeden z zarzutów MNiSW, zgodnie z którym akademia powiela w działalności stypendialno-grantowej zadania realizowane przez inne instytucje: NCN, NCBR, NAWA, PAN. „Wiele państw na świecie kształtuje efektywność badań naukowych, przyjmując standard wielości form organizacyjnych i umiejętności prowadzenia wielonarodowych działań, ze świadomością, iż pluralizm owocujący konkurencyjnością ma pozytywnie stymulujący wpływ na badania naukowe” – czytamy w oświadczeniu.

O efektywnej działalności akademii świadczy – zdaniem Krzysztofa Górskiego – stworzenie regulaminów przyznawania grantów i stypendiów, a także „podjęcie praktycznych działań w tym zakresie”. „Akademia uruchomiła pierwszy konkurs grantowy, do którego przystąpiło ponad dwadzieścia konsorcjów, instytucji i ośrodków naukowych z całego świata” – czytamy.

„Niezrozumiałą decyzją” nazwał Górski odebranie AK całego funduszu celowego na 2024 rok w kwocie 14 149 tys. zł, która stanowi ponad połowę ustawowego budżetu, a z którego miały być wypłacone granty. „Akademia Kopernikańska jest platformą pomostową do wspierania kierunków kopernikańskich przez różne działania podmiotów, które pragną dołączyć własne fundusze do promocji badań w imię wielkiego polskiego uczonego Mikołaja Kopernika. W tym kontekście Biuro Republiki Chińskiej w Tajwanie przekazało w formie darowizny dla Akademii Kopernikańskiej sumę 3,5 mln USD na rzecz stypendiów doktoranckich i post-doktoranckich dla obywateli Ukrainy mieszkających i uczących się w Polsce” – czytamy w dokumencie.

Górski podkreślił, że AK nie dysponuje budżetem 25 mln, bo 28 lutego 2024 r. MNiSW podjęło decyzję zmniejszającą budżet Akademii o 14,149 mln zł. „W konsekwencji tego działania Ministerstwa Akademia Kopernikańska od pół roku stara się realizować statutowe działania, używając pozostałych pionów budżetowych o łącznej wartości 11 195 000 zł.” – oświadczył prof. Górski.

Zaprzecza on, jakoby AK otrzymała 30 mln złotych w obligacjach Skarbu Państwa. „Kategorycznie stwierdzamy, że jest to absolutna nieprawda. Akademia Kopernikańska nie otrzymała od nikogo ani złotówki ponad to, co publicznie wiadome i przejrzyście raportowane” – czytamy w dokumencie.

„Bezcennym dorobkiem” – nazywa sekretarz generalny rozbudowę sieci współpracy z instytucjami naukowymi Europy i z państwami partnerskimi poprzez dyplomatów zagranicznych w Polsce, jak i polskich dyplomatów na misjach zagranicznych. „W efekcie tych starań Akademia Kopernikańska zawiązała partnerstwo z około 100 uniwersytetami na świecie” – podkreśla Górski.

Sekretarz generalny wypowiedział się również w temacie majątku AK i wypłacanych wynagrodzeń. „Wbrew nieprawdziwym doniesieniom medialnym kategorycznie zaprzeczamy, że majątek Akademii Kopernikańskiej wynosi 62 mln złotych. W rzeczywistości nasz majątek na dzień dzisiejszy w środkach trwałych wynosi ok 240 tys. złotych plus meble i sprzęt niezbędny do codziennego funkcjonowania Akademii, który podlega corocznej amortyzacji” – czytamy w oświadczeniu.

MNiSW podało, iż przeciętne wynagrodzenie w AK w 2023 r. wynosiło 17 238,21 zł (przy zatrudnieniu na poziomie 12,5 etatu). „Rzeczywista średnia płacy w Akademii Kopernikańskiej wynosi 8 403,74 zł na 53,46 etatów pracowników i członków Izb łącznie, czyli jest bez wątpienia niska, zwłaszcza biorąc pod uwagę światową rangę naukowców angażujących się w promocję nauk kopernikańskich w imię genialnego polskiego naukowca, oraz również wysoką wydajność małej liczby pracowników Biura” – napisał Górski.

Podkreślił jednocześnie, że naukowcy z zagranicy stanowią około 50 proc. kadry naukowej zrzeszonej w ramach AK. „Działanie zmierzające do zlikwidowania Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika w oczywisty sposób zaszkodzi rozwojowi nauki polskiej” – ocenił sekretarz generalny.

W lipcu Sejmowa Komisja Finansów Publicznych zaopiniowała negatywnie sprawozdanie z wykonania budżetu Akademii Kopernikańskiej za rok 2023. Krystyna Szumilas (PO) reprezentująca Komisję Finansów Publicznych powiedziała, że „3 mln 292 tys. wydatkowano dla ambasadorów akademii, natomiast nie mamy informacji, na czym polegała ich praca, na czym polegała promocja nauki polskiej, jakie czynności ci ambasadorowie wykonywali”.

Projekt ustawy o likwidacji Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika znajduje się od początku lipca w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. W uzasadnieniu napisano, że oba ciała dublują zadania i rozwiązania ustrojowe innych instytucji, m.in. Narodowego Centrum Nauki, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej albo Polskiej Akademii Nauk. Twórcy projektu ustawy zwrócili też uwagę na „bardzo wysokie – na tle innych jednostek” wynagrodzenia w AK.